भारत र क्यानाडाबीच सिख नेताको हत्या विवादको कारण सम्बन्ध थप बिग्रिएको छ। क्यानाडामा रहेको सिख अलगाववादी नेता हरदीप सिंह निज्जरको हत्या भएको एक वर्षपछि, दुबै देशले एकअर्काका शीर्ष कूटनीतिज्ञहरूलाई निष्कासित गरेका छन्।

क्यानाडाली प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रूडोले क्यानाडाली प्रहरीले भारतका एजेन्टहरू सिधै हत्यामा संलग्न रहेको “विश्वसनीय प्रमाण” फेला पारेको बताएका छन्। ट्रूडोले भने, “क्यानाडा सरकारले यस प्रमाणलाई बेवास्ता गर्न सक्दैन।”

यसको जवाफमा, भारतले यी आरोपहरूलाई “अनुचित” भन्दै खारेज गरेको छ र ट्रूडोमाथि क्यानाडामा रहेका ठूलो संख्यामा सिख समुदायलाई खुशी पार्नको लागि यस्तो आरोप लगाएको आरोप लगाएको छ।

क्यानाडाली प्रहरीले भारतीय एजेन्टहरूलाई सिख अलगाववादी आन्दोलनका समर्थकहरूमाथि “हत्याका प्रयास, जबर्जस्ती असुली, र हिंसात्मक गतिविधि” मा संलग्न रहेको आरोप लगाएको छ। भारतले भने यी सबै आरोपलाई बेनियादी भनेको छ।

सोमबार, भारतको विदेश मन्त्रालयले छ जना क्यानाडाली कूटनीतिज्ञहरूलाई १९ अक्टोबरसम्म देश छाड्न आदेश दिएको थियो। क्यानाडाका कार्यवाहक उच्चायुक्त स्टेवार्ड रोस व्हिलरलाई पनि तलब बोलाइएको छ। उनले भारतलाई आवश्यक प्रमाण दिएको र अब भारतले ती आरोपहरूको अनुसन्धान गर्नुपर्ने बताए।

यसैबीच, क्यानाडाको राष्ट्रिय प्रहरी (RCMP) का आयुक्त माइक डुहेमले पत्रकार सम्मेलनमा क्यानाडामा प्रखर खालिस्तान आन्दोलनका सदस्यहरूलाई लक्षित गर्दै १२ भन्दा बढी “विश्वसनीय र आसन्न जीवन खतराहरू” भेटिएको बताएका थिए। यी खतराहरू क्यानाडाको सार्वजनिक सुरक्षाका लागि खतरा भएकोले, RCMP ले सार्वजनिक रुपमा जानकारी दिएको उनले स्पष्ट गरे।

भारतको विदेश मन्त्रालयले आफ्नो उच्चायुक्त सञ्जय कुमार वर्मालाई फिर्ता बोलाएको र अन्य कूटनीतिज्ञहरूको सुरक्षामा अविश्वास रहेको बताएको छ। “हामीलाई क्यानाडाली सरकारको सुरक्षा प्रतिबद्धतामा विश्वास छैन,” भारतले भनेको छ।

हरदीप सिंह निज्जर, जो खालिस्तान आन्दोलनका एक प्रमुख समर्थक थिए, २०२३ को जुनमा ब्रिटीश कोलम्बियामा रहेको सिख मन्दिर बाहिर दुई बन्दुकधारीहरूले गोली हानी हत्या गरेका थिए।

भारतले निज्जरलाई आतंकवादीको रूपमा व्याख्या गरेको छ, तर निज्जरका समर्थकहरूले यी आरोपहरू अस्वीकार गरेका छन्। क्यानाडाली प्रहरीले निज्जरको हत्या एक “लक्षित हमला” भएको बताएको छ।

पछिल्लो महिनाहरूमा, क्यानाडाले भारतसँगको तनावलाई साम्य पार्न कूटनीतिक प्रयास गरे पनि, दुवै पक्षका भनाइ र आरोपले सम्बन्धलाई थप चिस्याएको छ।