गत हप्ता, बैंककको एक विद्यालयमा फायर ड्रिलको क्रममा आगो निभाउने उपकरण विस्फोट भयो। दुर्घटनामा एक विद्यार्थीको मृत्यु भएको छ भने १० जना घाइते भएका छन् । यो लापरवाहीलाई जवाफदेही बनाउन जनताको माग छ । यसैबीच १८ वर्षीय विद्यार्थीको अन्तिम संस्कारमा चार दमकल पनि पुगेका थिए । भगवा लुगा लगाएका, टाउको खौरिएको, चारै हात समातेर भुइँमा घुँडा टेकेको देखियो । परम्परागत रूपमा यो प्रथा मृतकका रगतका नातेदारहरूको लागि हो, त्यसैले बौद्ध धर्मगुरुहरू यसरी पुग्नु अचम्मको कुरा थियो।

अन्त्येष्टि अघि अभिषेक समारोहमा पुग्ने अग्नि नियन्त्रकहरू पछुताउने वा पश्चाताप गर्ने तरिका थियो। त्यहाँ केटाका दुई सहपाठी विद्यार्थी पनि थिए । वास्तवमा यी मानिसहरू थाई परम्परा अनुसार तपस्या गर्ने उद्देश्यले छोटो समयका लागि भिक्षु बनेका छन्। बुद्ध धर्ममा भिक्षु बन्नु क्षमा खोज्ने तरिका हो। तर थाइल्याण्डमा अरुलाई हानि पुर्याउनेहरुमा यो प्रचलन सामान्य भएको छ ।

बौद्ध धर्मगुरुहरू चिन्तित छन् कि यी सुधारात्मक प्रक्रियाहरू दुर्व्यवहारको उपचार गर्न प्रयोग भइरहेको छ। यसले बुद्ध धर्मको प्रतिष्ठामा चोट पुर्‍याइरहेको छ, जुन घोटालाहरू पछि पहिले नै पतन भइरहेको छ। थाई बौद्ध विद्वान केतवाडे कुलाबकाउ भन्छन्, ‘थाई गुम्बाहरूले मृतकको परिवारले सहमत भएमा कसैलाई केही दिन केही हप्ता वा केही महिनाको लागि स्वीकृति दिनेछन्।

मनमोहक जीवनमा प्रवेश गर्न र बाहिर निस्कन धेरै सजिलो छ। यसका कारण थाइल्याण्डका धेरै मानिसहरू विभिन्न कारणले भिक्षु बन्न रोज्छन्। सन २०२१ मा एक धनी व्यापारीले मादक पदार्थ सेवन गर्दा दुई जनालाई ठक्कर दिए पछि भिक्षु बने। उनले पीडित परिवारलाई १० करोड रुपैयाँ पनि दिएका थिए । तर भिक्षु बनेर मात्र क्षमा मिल्दैन। गत वर्ष एक युवा प्रहरीको मोटरसाइकलले ठक्कर दिँदा एक महिलाको मृत्यु भएको थियो ।

प्रहरी प्रायश्चितको लागि भिक्षु बने तर यसले जनताको आक्रोश कम भएन । लापरबाही गर्ने चालकलाई कारबाही गर्न माग जारी छ । तीन दिनपछि पुलिसले भिक्षुत्व छाड्नुपर्‍यो, किनभने मानिसहरूले भिक्षु बन्न योग्य नभएको तर्क गरे। महाचुलालोङकरन विश्वविद्यालयका दर्शनशास्त्रका प्राध्यापक सोमपर्ण प्रोमाता भन्छन्, ‘थाइल्याण्डका मानिसहरूले भिक्षु बन्नु भनेको अपराध गर्नु र भिक्षु बन्नु जस्ता गल्तीहरूको प्रायश्चित गर्न सकिन्छ भन्ने विश्वास गर्छन्।

यो मनोवृत्तिले समाजलाई राम्रो भन्दा बढी हानि पुर्‍याउँछ किनकि यसले सामान्य मानिस, सरकारी अधिकारी वा राजनीतिज्ञ जो कोहीले पछुताउने सार्वजनिक प्रदर्शन मार्फत अपराधको बोझ कम गर्न सक्छ भन्ने विश्वासलाई कायम राख्छ।