काठमाडौं – गत जुलाईदेखि हालसम्म संकलित कोभिड-१९ का ९९ नमुना सिक्वेन्सिङ गर्दा ९७ वटामा डेल्टा भेरिएन्ट पुष्टि भयो । दुई नमुनामा वाइल्ड टाइप (चीनको वुहानमा देखिएको) को कोभिड देखियो । सेप्टेम्बर १५ मा ४८ नमुनाको जिन सिक्वेन्सिङबाट ४६ वटामा डेल्टा र दुई वटामा वाइल्ड देखिएको थियो ।

नेपालमा डेल्टा प्लससहित ‘भेरिएन्ट अफ कन्सर्न’ का रूपमा अल्फा (बी.१.१.७) र डेल्टा (बी.१.६१७.२) भेरिएन्ट तथा भेरिएन्ट अफ इन्टरेस्टका रूपमा कप्पा भेरिएन्ट (बी.१.६१७.१) पुष्टि भइसकेको छ । साउथ अफ्रिकन, ब्राजिलियन, कोलम्बियामा पाइएको नयाँ भेरिएन्ट भने नेपालमा पाइएको छैन । तर, मुलुकभित्रै नयाँ भेरिएन्ट विकसित हुन सक्ने स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता एवं इपिडिमियोलोजी तथा रोग नियन्त्रण महाशाखा (ईडीसीडी) का निर्देशक डा. कृष्णप्रसाद पौडेल बताउँछन् । सीमानाकामा भइरहेको लापरबाहीले नयाँ भेरिएन्ट भित्रिने डर बाँकी नै रहेको विज्ञहरूको भनाइ छ ।

उनीहरूले छिमेकी मुलुक वा नयाँ भेरिएन्टको उद्गम मुलुकबाट आउनेमाथि निरन्तर कडा निगरानी गर्न सुझाव समेत दिए । विमानस्थललगायत विभिन्न प्रवेश बिन्दुवाट भित्रने व्यक्तिलाई हेल्थ डेस्क राखिने र तिनको एन्टिजेन परीक्षणलाई प्राथमिकतासाथ जिनोमिक सिक्वेन्सिङ गरी हेर्ने तयारी थालिएको डा. पौडेलले बताए । ‘तत्काल डेल्टा र डेल्टा प्लसबाहेक अन्य भेरिएन्ट नथपिए पनि प्रवेश बिन्दुबाट त्यो खतरा छ,’ उनले भने ।

ग्लोबल इनिसिएटिभ अन सेयरिङ अल इन्फ्लुएन्जा डेटा (जीआईएसएआईडी) का अनुसार नेपालले हालसम्म २ सय ३२ नमुनाको सिक्वेन्सिङ गर्दा १ सय ९७ वटा विभिन्न भेरिएन्ट र ३३ वटा वाइल्ड टाइपको कोभिड देखिएको छ । भेरिएन्टमध्ये १ सय ८४ वटामा डेल्टा, ११ मा अल्फा र २ नमुनामा कप्पा भेरिएन्ट पाइएको हो । ‘हालसम्म २ सय ३२ नमुनाको जिन सिक्वेन्सिङ गर्दा ८५ प्रतिशतमा भेरिएन्ट र १५ प्रतिशतमा वाइल्ड टाइपको कोभिड देखिएको छ,’ भाइरोलोजिस्ट एवं प्रदेश–२ जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाका निर्देशक डा. श्रवणकुमार मिश्रले भने ।

विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लूएचओ) ले जनवरीतिर कोलम्बियामा पाइएको ‘बी.१.६२१’ भेरिएन्टलाई पछिल्लो समय ग्रिक वर्णमालाका आधारमा ‘म्यु’ नाम दिएको छ । यसलाई ‘भेरिएन्ट अफ इन्टरेस्ट’ का सूचीमा समेत सामेल गरिएको छ । यो भेरिएन्टको म्युटेसन (जिनसम्बन्धी परिवर्तन) ले कोभिडविरुद्घको खोपको असर कम गर्न सक्ने डब्लूएचओले जनाएको छ ।

‘शरीरमा भाइरसविरुद्घ बनेको इम्युनिटी (प्रतिरोधक क्षमता) लाई यो भेरिएन्टले छल्न सक्छ,’ डा. मिश्रले भने, ‘दक्षिण अफ्रिकामा पाइएको ‘सी.१.२’ ले पनि इम्युनिटीलाई छलेको पाइएको छ ।’ यसखालका भेरिएन्टले खोपको प्रभावकारितालाई समेत जित्ने उनको भनाइ छ ।

राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाकी निर्देशक डा. रुना झाले नयाँ भेरिएन्ट भित्रन नदिन सीमामा कडाइका साथ सतर्कता अपनाउनुपर्ने बताइन् । ‘बोर्डर र नाकाबाट मुलुक भित्रिनेहरूको निरन्तर कोभिड स्क्रिनिङ अत्यावश्यक छ,’ उनले भनिन्, ‘पछिल्ला दिनमा हामी सिक्वेन्सिङ बढाउने योजनामा छौं ।’

नेपालमा कोभिडको दोस्रो लहरका लागि डेल्टा भेरिएन्टलाई जिम्मेवार मानिएको छ । डब्लूएचओले यसैसाता जारी गरेको विवरणअनुसार हालसम्म १ सय ९३ मुलुकमा अल्फा भेरिएन्ट, १ सय ४२ मुलुकमा बिटा, ९६ मुलुकमा गामा र १ सय ८० मुलुकमा डेल्टा देखिएको छ । चारै भेरिएन्टलाई डब्लूएचओले भेरिएन्ट अफ कन्सर्नको सूचीमा राखेको छ । म्युलगायत इटा, आयोटा, कप्पा, ल्याम्ब्डा भेरिएन्ट अफ इन्टरेस्टको सूचीमा छन् ।

विभिन्न नमुनाको जिनोमिक सिक्वेन्सिङ गर्दा विश्वमै सबैभन्दा बढी डेल्टा भेरिएन्ट देखिएको छ । नेपालमा समेत अहिले करिब सबै नमुनामा डेल्टा देखिएको छ । जीआईएसएआईडीका अनुसार ३५ लाख ६७ हजार ९ सय ८ नमुनामा जिनोमिक सिक्वेन्सिङ गरिएको छ । यसअन्तर्गत ११ लाख ५१ हजार ४ सय ५७ नमुनामा डेल्टा देखिएको हो । कान्तिपुर दैनिकबाट