डोनाल्ड ट्रम्प र एलन मस्क, दुई प्रभावशाली व्यक्तित्व, जो एक समयमा निकट देखिन्थे, हालैका घटनाक्रमले उनीहरूबीचको सम्बन्धमा दरार आएको संकेत गर्छ । ट्रम्पको दोस्रो कार्यकाल सुरु भएसँगै मस्कले पाएको जिम्मेवारी र उनको व्यापारिक साम्राज्य टेस्ला र स्पेसएक्सजस्ता कम्पनीहरूले अमेरिकी नीतिहरूमा प्रभाव पार्ने अपेक्षा गरिएको थियो ।

मस्कले ट्रम्प केही नीतिहरूलाई समर्थन गरेका थिए, विशेषगरी कर कटौती र नियामक सुधारमा । तर, हालै उनीहरूको विचारधारा र प्राथमिकताहरू फरक बन्दै गएका छन् । र विश्वका चर्चित उद्यमी मस्क र अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पबीचको सार्वजनिक विवादले मस्कका कम्पनीहरू, विशेष गरी टेस्ला, स्पेसएक्स, र एक्स (पहिले ट्विटर)मा गहिरो प्रभाव पारेको छ । मस्कले राजनीतिबाट पछि हट्ने घोषणा गरेपछि लगानीकर्ताहरूले उनले आफ्ना प्राविधिक कम्पनीहरूमा बढी ध्यान केन्द्रित गर्ने आशा गरेका थिए । तर, ट्रम्पसँगको उनको तीव्र विवाद र सामाजिक सञ्जालमा व्यक्त गरिएका आक्रोशपूर्ण विचारहरूले यो आशालाई धक्का पुगेको छ ।

एलन मस्क, जो टेस्ला, स्पेसएक्स, र एक्सका मालिक हुन्, लामो समयदेखि ट्रम्पसँगको सम्बन्धका कारण चर्चामा थिए । ट्रम्पको राष्ट्रपति अभियानमा मस्कले आर्थिक सहयोग गरेको र उनको प्रशासनमा सल्लाहकारको भूमिका निर्वाह गरेको कुरा सर्वविदित छ । तर, हालै मस्कले सामाजिक सञ्जाल एक्समा ट्रम्पविरुद्ध आलोचनात्मक टिप्पणी गरेपछि दुईबीचको सम्बन्धमा ठूलो दरार आएको छ । मस्कले ट्रम्प प्रशासनको आलोचना गर्दै उनको नीतिहरूविरुद्ध खुलेर बोले, जसले ट्रम्पलाई रिस उठायो । ट्रम्पले जवाफमा मस्कका कम्पनीहरू, विशेष गरी स्पेसएक्ससँगको सरकारी सम्झौता रद्द गर्ने धम्की दिए, जसको अनुमानित मूल्य ३८ अर्ब डलर छ ।

यो विवादले टेस्लाको सेयर बजारमा ठूलो हलचल ल्यायो । बिहीबार टेस्लाको सेयर मूल्य १४ प्रतिशतले घट्यो, यद्यपि शुक्रबार केही सुधार भएको देखियो । लगानीकर्ताहरू, जो मस्कले राजनीतिबाट टाढा रही आफ्ना कम्पनीहरूमा ध्यान केन्द्रित गरोस् भन्ने चाहन्थे, यो अवस्थाबाट निराश भएका छन् ।

टेस्ला, जुन इलेक्ट्रिक सवारी साधन (ईभी)को क्षेत्रमा विश्वको अग्रणी कम्पनी मानिन्छ, हालैका वर्षहरूमा विभिन्न चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ । प्रख्यात प्राविधिक पत्रकार कारा स्विसरले टेस्लालाई ‘समाप्त भएको’ कम्पनीको संज्ञा दिँदै यसको भविष्यप्रति शंका व्यक्त गरेकी छन् । उनले टेस्लाले स्वायत्त (अटोनोमस) ट्याक्सीको क्षेत्रमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्थ्यो, तर यो क्षेत्रमा पनि यो गुगलको मातृ कम्पनी अल्फाबेटको स्वामित्वमा रहेको वेमोसँग धेरै पछाडि रहेको बताएकी छन् ।

टेस्लाले यो महिना टेक्सासको अस्टिनमा स्वायत्त रोबो–ट्याक्सीको पहिलो समूह लन्च गर्ने योजना बनाएको छ । मस्कले गत साता एक्समा पोस्ट गर्दै टेस्लाको मोडल वाई ड्राइभरबिना परीक्षण भइरहेको जानकारी दिएका थिए । वेडबश सेक्युरिटीजका विश्लेषक ड्यान इभ्सले यो लन्चलाई टेस्लाको भविष्यको ९० प्रतिशत मूल्य स्वायत्त प्रविधि र रोबोटिक्समा निर्भर रहने बताएका छन् । उनले अस्टिन लन्चलाई ‘वाटरसेड मोमेन्ट’को रूपमा वर्णन गरे । तर, मस्कको ध्यान बाँडिएको अवस्थामा यो परियोजनाको सफलतामाथि प्रश्न उठेका छन् ।

यसबाहेक, टेस्लाले बिक्री र नाफामा ठूलो गिरावटको सामना गरिरहेको छ । अप्रिलमा, कम्पनीले वर्षको पहिलो तीन महिनामा गाडी बिक्रीमा २० प्रतिशत र नाफामा ७० प्रतिशतभन्दा बढी गिरावट भएको रिपोर्ट गरेको थियो । यसले सेयर मूल्यमा पनि नकारात्मक प्रभाव पारेको छ ।

मस्कको एक्स (पहिले ट्विटर)मा सक्रियता र उनको विवादास्पद टिप्पणीहरूले उनको व्यक्तिगत छविलाई प्रभावित गरेको छ । प्रख्यात डिस्इन्फर्मेसन अनुसन्धानकर्ता जोआन डोनोभानले मस्कले ट्विटर किनेको उद्देश्य विश्वभर करोडौँ मानिसहरूसम्म तत्काल पहुँच बनाउनु रहेको बताएकी छन् । उनले टेस्लाको सेयरलाई ‘मानिसहरूविरुद्ध हतियारको रूपमा प्रयोग गरिएको’ र मस्कलाई पारदर्शिताबिना अत्यधिक शक्ति प्राप्त भएको आरोप लगाएकी छन् ।

यद्यपि, केही विश्लेषकहरू मस्कको ट्रम्पसँगको विवादले उनको छविलाई सुधार्न सक्ने सम्भावना देख्छन् । मुर इनसाइट्स एन्ड स्ट्र्याटेजीका प्रमुख विश्लेषक प्याट्रिक मुरहेडले अमेरिका ‘माफी दिने देश’ भएको र मस्कको छवि समयसँगै सुध्रिन सक्ने बताएका छन् । उनले माइक्रोसफ्टका सह–संस्थापक बिल गेट्सको उदाहरण दिँदै गेट्सले पनि विगतमा ‘सिलिकन भ्यालीको डार्थ वेडर’को छविबाट आफूलाई परिवर्तन गरेको उल्लेख गरे । कारा स्विशरले पनि मस्क ‘परिवर्तन हुन सक्ने’ सम्भावना रहेको बताएकी छन्, यद्यपि उनले मस्कलाई ‘स्पष्ट रूपमा समस्याग्रस्त’ व्यक्तित्वको रूपमा वर्णन गरेकी छन् ।

ट्रम्पले मस्कका सरकारी सम्झौताहरू रद्द गर्ने धम्की दिए पनि, स्पेसएक्स र स्टारलिंकको रणनीतिक महत्वका कारण यो धम्की कार्यान्वयन गर्न कठिन हुन सक्छ । स्पेसएक्सको ड्रागन अन्तरिक्ष यानले नासाका तीन अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेसनमा पु¥याउँछ, र यो कम्पनी अमेरिकी अन्तरिक्ष र राष्ट्रिय सुरक्षा प्रणालीमा गहिरो रूपमा एकीकृत छ । त्यस्तै, स्टारलिंकले विश्वव्यापी इन्टरनेट कनेक्टिभिटी प्रदान गर्छ, जसको विकल्प खोज्न सजिलो छैन । मस्कले ड्रागन निष्क्रिय गर्ने धम्की दिए पनि, पछि उनले यो निर्णयबाट पछि हटे, जसले उनको सीमित विकल्पहरूलाई संकेत गर्छ ।

सिलिकन भ्यालीमा हालैको चर्चा मस्कले आफ्ना कम्पनीहरूको अवस्था सुधार्न सक्छन् कि सक्दैनन् भन्नेमा कम र उनले वास्तवमै त्यसको लागि प्रयास गर्छन् कि गर्दैनन् भन्नेमा बढी केन्द्रित छ । गर्बर कावासाकी वेल्थ एन्ड इन्भेस्टमेन्ट म्यानेजमेन्टका सीईओ रास गर्बरले मस्कको विगतको प्रेरणा इलेक्ट्रिक सवारी र रकेट प्रविधिमा असम्भवलाई सम्भव बनाउने रहेको बताए । तर, हालैका वर्षहरूमा मस्कको दक्षिणपन्थी राजनीतिप्रतिको झुकाव र सामाजिक सञ्जालमा उनको व्यवहारले लगानीकर्ताहरूलाई निराश बनाएको छ ।

नोआ स्मिथ, नोआपिनियन सबस्ट्याकका लेखक, ले ट्रम्पको क्रिप्टोकरेन्सीमा प्रवेशले उनलाई मस्कको प्रभावबाट मुक्त गरेको हुन सक्ने अनुमान गरेका छन् । यो अवस्थाले मस्क र ट्रम्पबीचको निर्भरताको गतिशीलतालाई जटिल बनाएको छ ।

एलन मस्क र डोनाल्ड ट्रम्पबीचको विवादले मस्कका कम्पनीहरू, विशेष गरी टेस्ला, स्पेसएक्स र एक्समा गहिरो प्रभाव पारेको छ । टेस्लाले बिक्री र नाफामा गिरावट, स्वायत्त प्रविधिमा पछाडि परेको चुनौती, र सामाजिक सञ्जाल अभियानहरूको सामना गरिरहेको छ ।

स्पेसएक्स र स्टारलिंकको रणनीतिक महत्वले ट्रम्पको धम्कीलाई कार्यान्वयन गर्न कठिन बनाए पनि, मस्कको ध्यान भाँडिएको र उनको व्यक्तिगत छविमा आएको क्षतिले उनको व्यवसायको भविष्यलाई अनिश्चित बनाएको छ । यो विवादले मस्कको व्यक्तिगत र व्यावसायिक जीवनमा नयाँ अध्यायको सुरुवात गरेको छ, जसको परिणाम समयले मात्र बताउनेछ ।